Zdrowie

Nadżerka szyjki macicy

Większości wizyt ginekologicznych towarzyszy badanie pochwy i szyjki macicy we wzierniku. Ta podstawowa czynność ma jedno, bardzo fundamentalne zadanie – makroskopowo ocenić stan tarczy części pochwowej szyjki macicy. 1/4 kobiet spotka się wtedy z diagnozą nadżerki szyjki macicy. I choć określenie to powinno odejść wkrótce do lamusa, to jednak oznacza coś, na co należy zwrócić uwagę i ewentualnie podjąć dalsze kroki diagnostyczno-lecznicze.

Nadżerka nadżerce nierówna

Nadżerka rzekoma powstaje najczęściej w wyniku nieleczonych stanów zapalnych pochwy i szyjki macicy. Niegdyś oznaczała obecność nabłonka gruczołowego na tarczy części pochwowej szyjki macicy, zazwyczaj występującego w jej kanale, obecnie zastąpiona została, by uprościć nazewnictwo, terminem „erytroplakia”. Jest to stwierdzane gołym okiem podczas badania we wzierniku zaczerwienienie na szyjce macicy. Zmusza to lekarza do podjęcia dalszych, bardzo podstawowych kroków diagnostycznych – najczęściej wykonywana jest wtedy cytologia. Polega ona na pobraniu komórek z tarczy i kanału szyjki macicy do badania mikroskopowego, ocenia skład komórkowy i zaawansowanie ewentualnych zmian na szyjce macicy. W przypadku niepokojącego wyniku badania lekarz może przystąpić do kolejnego badania – kolposkopii. To proste i niebolesne badanie pozwala, za pomocą barwień szyjki macicy kwasem octowym i płynem Lugola, ocenić nabłonek tarczy części pochwowej w mikroskopie. Dopiero po tym badaniu lekarz może potwierdzić stan fizjologiczny lub stwierdzić ektopię – czyli wywinięcie się lub przemieszczenie nabłonka gruczołowego na tarczę części pochwowej szyjki macicy lub zdiagnozować inne, bardziej niepokojące zmiany dysplastyczne. Najczęściej jednak, po dokładnej diagnostyce, pacjentka dowiaduje się, że zmiany są zaliczane do fizjologii i nie wymagają leczenia, a zalecanym postępowaniem będzie pobranie cytologii kontrolnej np. za 3-6 miesięcy.

Nadżerka prawdziwa

Jeśli procesy komórkowe na szyjce macicy, osłabiane długotrwałymi stanami zapalnymi, nie są w stanie uruchomić mechanizmów naprawczych, na tarczy części pochwowej szyjki macicy tworzy się nadżerka prawdziwa, czyli ubytek nabłonka wielowarstwowego. Czasem jej powstanie warunkowane jest urazem mechanicznym lub zmianami atroficznymi spowodowanymi hipoestrogenizmem. Niezwykle istotna staje się zawsze dokładna diagnostyka, gdyż w większości przypadków obraz na tarczy szyjki macicy na pierwszy rzut oka we wszystkich tych trzech przypadkach (erytroplakia, ektopia i nadżerka prawdziwa) może być myląco podobny. Stąd też zamieszanie, jakie wprowadza jedno hasło (nadżerka) dla tych trzech sytuacji.

Objawy

Szereg niespecyficznych objawów, z którymi pacjentka zgłasza się do ginekologa, na pewno powinien uwagę skłonić go do wykonania dokładnego badania we wzierniku. Kobiety skarżą się na zwiększone wydzielanie śluzu, bóle w podbrzuszu, krwawienia międzymiesiączkowe czy też krwawienia kontaktowe (np. po stosunku).

Leczenie

Odpowiednie postępowanie w przypadku zmian na szyjce macicy zawsze powinno się opierać na dokładnej diagnostyce. W przypadku tego typu schorzeń opieramy swoje działanie na cytologii połączonej z kolposkopią. Zdecydowana większość przypadków, w których potwierdzamy zwykłą erytroplakię, w ogóle nie wymaga leczenia, a jedynie czasu na to, by szyjka macicy pokryła się znów typowym nabłonkiem wielowarstwowym. Proces ten trwa różnie, mimo tego leki dopochwowe najczęściej nie są konieczne. Inaczej sprawa leczenia przedstawia się w przypadku nadżerki prawdziwej lub podejrzenia zmian dysplastycznych (transformacji atypowej, która może prowadzić do nowotworzenia). Postępowanie zależy wtedy od zaawansowania zmiany. Pobranie materiału z szyjki macicy (wycinki, krioterapia, terapia CO2, konizacja, elektrokonizacja, amputacja szyjki macicy) to narzędzia leczniczo-diagnostyczne, sposób na określenie i zaplanowanie ewentualnego dalszego leczenia.

Profilaktyka na pierwszym miejscu

Według klasycznej już definicji zawsze lepiej zapobiegać niż leczyć. Proste i niebolesne badanie, jakim jest cytologia, lub rozszerzenie jej o kolposkopię pozwala w odpowiednim momencie wykryć niepokojące zmiany i wdrożyć odpowiednie postępowanie. Dzięki temu w krótkim czasie takie leczenie powinno zapewnić sukces terapeutyczny. Warto więc w kalendarzu oznaczyć raz na rok kontrolną wizytę ginekologiczną. O ile spokojniej można wtedy spać, wiedząc, że jesteśmy zdrowi.