Metody antykoncepcji

Plastry antykoncepcyjne, tak samo jak dwuskładnikowe tabletki antykoncepcyjne, zawierają estrogeny i progestageny, ale różnią się sposobem użycia preparatu. Plastry przykleja się na skórę. Hormony wchłaniają się i trafiają bezpośrednio do krwi (w przypadku tabletek podawanych doustnie hormony najpierw muszą trafić do wątroby i dopiero potem przenikają do krwioobiegu). Plastry antykoncepcyjne z reguły mają powierzchnię 20 cm² i zawierają 750 µg etynyloestradiolu wraz z 6 mg norelgestrominu. Każdego dnia z plastra przez skórę do krwioobiegu uwalniane jest 20 µg etynyloestradiolu i 150 µg norelgestrominu, dzięki czemu jest to skuteczna metoda zapobiegania ciąży. Schemat przyjmowania hormonów jest analogiczny jak przy stosowaniu tabletek antykoncepcyjnych – trzy tygodnie przyjmowania hormonów, następnie tydzień przerwy. Opakowanie zawiera trzy plastry, każdy z nich przykleja się na tydzień, zawsze tego samego dnia tygodnia. Po odklejeniu trzeciego plastra należy zrobić siedem dni przerwy i dopiero potem rozpocząć stosowanie plastrów z nowego opakowania.

Mechanizm działania plastrów jest taki sam jak dwuskładnikowych tabletek: estrogen zapobiega rozwojowi pęcherzyka Graafa, natomiast progestagen uniemożliwia jajeczkowanie (owulację) oraz zagęszcza śluz szyjkowy, co z kolei utrudnia plemnikom przedostanie się do jamy macicy.

• W każdym opakowaniu znajdują się trzy cienkie, kwadratowe plastry, najczęściej w kolorze skóry. Każdy z nich składa się z trzech warstw: zewnętrznej – poliestrowej, środkowej – zawierającej hormony oraz z warstwy przylepnej.
• Pierwszy plaster należy przykleić w pierwszym dniu cyklu (pierwszy dzień krwawienia).
• Wybierz miejsce na ciele, na którym chciałabyś przykleić plaster. Wybierz miejsca, w których jest najlepsza wchłanialność hormonów, czyli okolice górnej części pośladków, brzucha (pod bikini), zewnętrznej, górnej części ramienia lub górnej części pleców. Powinno to być miejsce, którego nie będzie ocierała odzież. W każdym opakowaniu plastrów znajduje się szczegółowa instrukcja na temat sposobu i miejsca przyklejania, warto z niej skorzystać.
• Skóra powinna być czysta, sucha i nieowłosiona.
• Otwórz palcami foliową saszetkę, rozdzierając ją przy brzegu (nie można używać nożyczek). Chwyć róg plastra i ostrożnie go wyjmij. Następnie odklej połowę przezroczystej folii (nie dotykaj powierzchni klejącej).
• Po przyłożeniu plastra do skóry usuń pozostałą połowę folii. Mocno dociśnij plaster, przytrzymaj 10 sekund i sprawdź, czy jest dobrze przyklejony.
• Przykleja się tylko jeden plaster (nie można przykleić kilku plastrów na raz!).
• Plastry idealnie przylegają do skóry, dzięki czemu można się spokojnie kąpać i wylewać poty podczas przyjemnych aktywności.
• Plaster należy nosić przez tydzień (siedem dni), ósmego dnia zdejmij plaster.
• Drugi plaster przyklej ósmego dnia, najlepiej od razu po odklejeniu wcześniejszego. Aby uniknąć podrażnienia skóry, nie przyklejaj nowego plastra w tym samym miejscu, w którym znajdował się poprzedni plaster.
• Trzeci plaster przyklej tydzień później (15. dnia).
• Nie zakładaj plastra w czwartym tygodniu (od 22. do 28. dnia cyklu). W tym czasie powinno wystąpić krwawienie. Kobieta jest zabezpieczona przed zajściem w ciążę, jeśli w zalecanym czasie przyklei kolejny plaster.
• Rozpocznij nowy cykl po siedmiodniowej przerwie (po 28. dniu) – niezależnie od tego, kiedy wystąpi krwawienie.

Plaster powoduje dyskomfort, podrażnienie:

• Możesz go odkleić i zastąpić nowym – przyklej go oczywiście w innym miejscu.

Plaster luźno przylega, odstaje albo już się odkleja w okresie krótszym niż 24 godziny po przyklejeniu:

• Postaraj się przykleić go ponownie.
• Jeśli Ci się nie uda, natychmiast przyklej nowy plaster.
• Nie jest konieczne stosowanie dodatkowej metody antykoncepcji.
• Pamiętaj, żeby zmienić plaster zgodnie z wcześniejszymi założeniami (nawet jeśli przykleiłaś nowy plaster).

Plaster luźno przylega, odstaje albo już się odkleja w okresie dłuższym niż 24 godziny po przyklejeniu:

• Jest ryzyko zajścia w ciążę.
• Należy natychmiast rozpocząć nowy czterotygodniowy cykl – przyklej nowy plaster.
• Przez pierwszy tydzień stosuj dodatkową metodę antykoncepcji.

Zapomniałam zmienić plaster rozpoczynający nowy cykl:

• Istnieje duże ryzyko zajścia w ciążę.
• Jak najszybciej przyklej plaster i zaznacz sobie w kalendarzu dzień rozpoczęcia cyklu.
• Stosuj dodatkową metodę antykoncepcji przez tydzień.

Zapomniałam zmienić plaster w środku cyklu – drugi lub trzeci tydzień (1–2 dni od rozpoczęcia drugiego, trzeciego tygodnia):

• Jak najszybciej przyklej nowy plaster.
• Nie jest konieczne stosowanie dodatkowej metody antykoncepcji.

Zapomniałam zmienić plaster w środku cyklu – drugi lub trzeci tydzień (minęły więcej niż dwa dni od rozpoczęcia drugiego, trzeciego tygodnia):

• Istnieje duże ryzyko zajścia w ciążę.
• Powinnaś zacząć nowy czterotygodniowy cykl i przykleić nowy plaster.
• Stosuj dodatkową metodę antykoncepcji przez tydzień.

Zapomniałam usunąć plaster po trzech tygodniach stosowania (w czwartym tygodniu cyklu):

• Powinnaś go jak najszybciej odkleić.
• Kolejny cykl rozpocznij zgodnie z planem.
• Nie jest konieczne stosowanie dodatkowej metody antykoncepcji.

Skuteczność plastrów antykoncepcyjnych przy ich odpowiednim stosowaniu jest bardzo wysoka (wskaźnik Pearla: 0,2). Jeśli nie stosuje się w 100% do zaleceń metody antykoncepcji, to skuteczność oczywiście spada (wskaźnik Pearla; 0,8). Czynniki zmniejszające skuteczność antykoncepcyjną plastrów to np. nieprzestrzeganie zasad stosowania plastrów lub otyłość (masa ciała powyżej 90 kg).

Możliwe działania niepożądane:

• zakrzepica, nowotwory,
• ból piersi, guzkowate zmiany w ich obrębie,
• ból i zawroty głowy, migrena,
• reakcje w miejscu przyklejenia plastra (podrażnienie, przebarwienie, wysypka, obrzęk),
• zwiększenie masy ciała,
• wymioty, biegunka, nudności,
• bolesne, obfite miesiączkowanie,
• wahania nastroju (obniżenie nastroju),
• upławy pochwowe lub suchość pochwy,
• plamienia i krwawienia międzymiesiączkowe,
• podwyższone ciśnienie krwi,
• zwiększone stężenie cholesterolu,
• utrata włosów,
• zapalenie skóry, trądzik,
• nadwrażliwość na światło,
• bezsenność,
• obniżone libido.